De houdbaarheid van de welvaartsstaat

In het nieuws hoor ik steeds over de bijkomende maatregelen die men neemt voor de handelaars en de werknemers die door de coronacrisis economisch werkloos zijn (FOD Economie, 2020). Men investeert extra kapitaal om de koopkracht van de bevolking hoog te houden. Dat is namelijk één van onze pijlers van de actieve welvaartsstaat, de levensstandaard kunnen behouden na een sociaal risico. Ondertussen zijn er ook vergaderingen waar men de banken aanspoort om mensen die hun hypothecaire lening niet meer kunnen betalen, ten gevolge van de coronacrisis, uitstel van betaling te geven. Ik juich al deze maatregelen toe, maar stel me er toch wat vragen bij… De Grote Depressie van de jaren ’30 speelt in mijn achterhoofd.

Beurscrash in 1929, het begin van de economische crisis

De crisis was geworteld in WOI en de “roaring twenties”. Op dat moment is er een tekort aan agrariërs in Europa door de grote mobilisatie naar het front. De boeren hielden nu hun riek niet in de hand, maar hun geweer.

Op dat moment in de tijd waren de Amerikanen nog neutraal en de vraag naar graan vanuit Europa steeg enorm. Er was een exponentiële groei van de Amerikaanse graanproductie, waardoor men grote investeringen deed in o.a. nieuwe machines. Hiervoor moesten de boeren dan ook leningen aangaan bij de banken. 

Na WOI kwam de eigen landbouwproductie in Europa terug op gang, dit had als gevolg dat de Amerikanen met grote overschotten zaten. De boeren maakten minder winst en konden hun leningen bij de bank niet meer afbetalen. Dit was niet enkel een probleem voor de boer zelf, het was natuurlijk ook een probleem voor de banken.

Maar dit was natuurlijk niet het enige die voor problemen zorgde. In de jaren ’20 werd er sterk aangemoedigd vanuit de overheid om geld te lenen, dat zorgde voor een klimaat van groot vertrouwen en optimisme. De banken hadden dus ook heel wat leningen afgesloten met particulieren en bedrijven.
Nog een druppel in een overvolle ketel, was het feit dat men in die tijd veel geld had geleend aan Duitsland. Ze wilden op die manier de economie daar draaiende houden, maar de terugbetaling liep erg moeilijk.

Wanneer je een optelsom maakt van alle bovenstaande factoren, is het dus makkelijk om te zien dat dit niet de goede kant uit ging. Alles kwam samen in een hoogtepunt in 1929, de prijzen waren op dat moment enorm gestegen en prijs van de aandelen zakte enorm. De paniek die dit veroorzaakte zorgde ervoor dat iedereen zijn aandelen verkocht en dat deze in de kortste keren waardeloos werden. De waardeloze aandelen waren dan weer aanleiding voor het feit dat particulieren en bedrijven hun leningen niet meer konden terugbetalen. Omdat er op dat moment al sprake was van een wereldeconomie, duurde het niet lang eer de economische crisis zich naar Europa verspreidde.

Het logische gevolg was natuurlijk dat honderden Amerikaanse banken failliet gingen, ook nam de werkloosheid op explosieve wijze toe.
De politiek besliste toen om in te grijpen, er werd toezicht gehouden op de banken, salarissen van ambtenaren werden vermindert en de oorlogsveteranen moesten inboeten op hun uitkeringen. Pas na WOII kan er men spreken van herstel van de economie, ondanks alle ondernomen pogingen om de situatie recht te trekken.

 (Thalmaray, 2018)

De gevolgen van de economische crisis in 1930

Armoede en werkloosheid waren schering en inslag, ook in Europa. Dit gegeven heeft heel wat dictatoriale bewegingen een voedingsbodem gegeven zoals het communisme, fascisme en nationaalsocialisme. De nu beruchte mannen zoals Hitler, Mussolini en Stalin staken hun grimmige kop op. De gevolgen daarvan zijn denk ik wel bij iedereen bekend.

  

(Wikipedia, 2016)     (Auwera, 2013)             (Berg, 2018)

Toch zorgde het ook voor positieve veranderingen, de bedrijven werden gedwongen om te moderniseren om zo beter bestand te zijn tegen economische problemen. Verder leidde dit ook tot meer overheidsingrijpen en dit heeft geleid tot de welvaartsstaat in België. Na heel wat veranderingen heeft dat geleid tot de actieve welvaartsstaat zoals we deze nu kennen.

Waarom de link naar covid – 19?

De Belgische staatsschuld was voor deze crisis al torenhoog en op dit moment groeit deze staatsschuld alleen maar (Staatsschuldmeter, 2020).

Onze welvaartsstaat is namelijk gestoeld op solidariteit, zoals jullie allemaal wel weten. Het feit dat heel wat mensen op dit moment niet gaan werken omwille van economische werkloosheid, zorgt voor extra druk op ons systeem die nu al onder hoogspanning staat.

De sociale uitgaven groeien en de sociale inkomsten nemen af… Dit zorgt ervoor dat ik toch wel mijn twijfels heb over de houdbaarheid van ons huidig systeem.

Zoals eerder vermeld staat ons systeem nu al enkele jaren onder druk, men moet hierdoor besparingen doorvoeren en deze besparingen snijden geregeld in de budgetten voor sociale voorzieningen en uitkeringen.

De overheid zet druk op de banken om de burger uitstel van betaling te geven, men ziet het als een soort “voor wat, hoort wat” situatie. Tijdens de bankencrisis heeft de overheid hen geholpen, zij moeten die gunst nu maar terug bewijzen. Toch ben ik bang dat dit op de lange termijn voor heel wat problemen zal zorgen.

Ik vrees voor een nieuwe beurscrash, aangezien overal ter wereld de beurzen het erg moeilijk hebben en verlies lijden. Daarbovenop kan het zijn dat ook de banken het terug moeilijk krijgen door het feit dat de particulieren en bedrijven hun leningen niet tijdig kunnen afbetalen. Dit gecombineerd met onze staatsschuld is volgens mij een heksenketel waar men lustig in roert. De situatie is dan volgens mij ook vergelijkbaar met die van in de jaren ’30.

Ik hoop ten zeerste dat de politici van ons land de koppen kunnen samen steken en samen kunnen werken voor het belang van ons land en voor de burgers die er leven. Ik hoop dat ze op een moment als deze hun “kinderlijke” gedragingen wat aan de kant kunnen zetten en hun – vaak briljante – breinen aan het werk kunnen zetten.

Mijn dagboek

20 april 2020

Ik zag vandaag WEERAL Mark van Ranst op televisie. De vragen die hij al honderden keren heeft beantwoord, beantwoordt hij net iets minder geduldig dan anders. Ik word boos in zijn plaats en roep naar de televisie! Hoeveel keer kan je in godsnaam diezelfde vraag stellen aan een mens?! Ik vind trouwens ook dat meneer van Ranst er moe uit ziet, te moe... Zelfs uitgeput. Ik voel een vlaag van medelijden opkomen voor de man, want op het einde van de rit moet iemand de zondebok zijn...

22 april 2020

Het rapport van de veiligheidsraad is uitgelekt, de voorstellen die men erin doet bij gevolg ook. Al snel blijkt iedereen hierover boos te zijn en er worden met sancties gedreigd. Toch zorgt het voor heel wat mensen waarschijnlijk voor fijne vooruitzichten, misschien mogen we 3 mei terug met z'n allen naar de winkel, ook de scholen gaan misschien snel terug open! Maar de horeca, mijn ò zo lieve horeca, daar is er nog geen sprake van... Ik kan dus eigenlijk niet enthousiast worden over de eventuele verslapping van de maatregelen, hetgeen waar ik op zit te wachten ligt immers nog niet binnen mijn bereik!

24 april 2020

Mijn sociale media wordt overspoeld met filmpjes en berichten over Amerikanen die massaal op straat komen om te protesteren tegen de corona maatregelen in hun land. Ik vind de beelden choquerend! Dokters en verplegers worden uitgescholden en bespuugd, betogers staan gewapend voor de ziekenhuizen en openbare gebouwen en iedereen staat bovendien netjes op elkaar gepakt als sardienen in een blik. Ik begrijp dat men in Amerika geen goed systeem heeft om de burgers financieel op te vangen tijdens deze crisis en ik weet dat heel veel mensen het enorm moeilijk hebben. Maar deze beelden maken mij toch van streek... Ik hoop dat deze hele heisa snel voorbij is!

26 april 2020

De onduidelijkheid en kwaadheid rond de nieuwe maatregel van de veiligheidsraad blijven aanhouden en ik moet zeggen dat ik begrijp waarom. Ik vind ze persoonlijk wat bij het haar gegrepen en vaak absurd, je mag niet bij je grootmoeder op bezoek, maar je mag wel met haar gaan golfen of tennissen... Jeetje, ik zal een snelcursus golf of tennis moeten volgen dan en hopen dat mijn 89 jarige oma nog fut heeft om eraan te beginnen!

Bronnenlijst

Auwera, G. V. (2013, juli 3). Mussolini, Benito. Opgehaald van tracesofwar.nl: https://www.tracesofwar.nl/articles/1876/Mussolini-Benito.htm

Berg, E. v. (2018, augustus 13). Stalin is een groot man, zonder twijfel. Maar ook koud en onaangenaam. Opgehaald van volkskrant.nl: https://www.volkskrant.nl/cultuur-media/stalin-is-een-groot-man-zonder-twijfel-maar-ook-koud-en-onaangenaam~bf1e92f2/

FOD Economie. (2020, april 3). Coronavirus: de economische verliezen voor ondernemingen beperken. Opgehaald van economie.fogv.be: https://economie.fgov.be/nl/themas/ondernemingen/coronavirus/informatie-voor-ondernemingen/coronavirus-de-economische

Redactie. (2019, oktober 25). De crisisjaren (1929-1939) – De Grote Depressie. Opgehaald van historiek.net: https://historiek.net/crisisjaren-1930-economische-crisis/78555/

Staatsschuldmeter. (2020). De Staatsschuld stijgt met 507 euro per seconde! Opgehaald van staatsschuldmeter.be: https://www.staatsschuldmeter.be/

Thalmaray. (2018). De grote Depressie van 1929. Opgehaald van recordratio.nl: https://recordatio.nl/2018/10/02/de-grote-depressie-van-1929/

Wikipedia. (2016, december 25). Adolf Hitler. Opgehaald van wikiquote.org: https://nl.wikiquote.org/wiki/Adolf_Hitler