Moeder Natuur heeft het al een hele
tijd moeilijk. Ze puft en kreunt onder het menselijk gewicht. Ondanks de vele
waarschuwingen van Moeder, blijkt de mens er geen oor naar te hebben. De
vervuilende industrieën gaan gezapig door en de gemiddelde mens neemt telkens
de auto om naar de bakker te gaan, slechts een kilometer verderop. I can't help
but wonder... Heeft Moeder er eindelijk genoeg van?
Malthus en zijn plafond
De econoom en demograaf Thomas Malthus
introduceerde het begrip 'Malthusiaans plafond' reeds in de 18de eeuw. Hij
stelt dat er een grens bestaat aan de groei van de bevolking, omdat we beschikken over een beperkte hoeveelheid beschikbaar land.
Dit gegeven illustreert hij in het pamflet "An Essay on the Principle of Population". Hier geeft hij aan dat er een exponentiële bevolkingsgroei is - dit is zo van nature -, en dat de groei van de hoeveelheid land die we ontginnen slechts lineair is.
Volgens hem leidt dit dus onvermijdelijk tot de onmogelijkheid
om te bestaan. De hoeveelheid mensen zou de hoeveelheid beschikbare middelen
zoals grond, energie en voedsel overschrijden. Het gevolg daarvan is wat hij
noemt een ‘Malthusiaanse catastrofe’, waar de bevolking zich terug in evenwicht
brengt.
Hiermee bedoelt hij de ‘positive checks’, de ‘natuurlijke
zaken’ waarmee de menselijke stapel ingetoomd kan raken. Dit zijn zaken die gaan
van oorlog tot epidemieën.
Ik vraag me toch af, is dit hetgeen wat er op dit
moment aan de hand is? Hebben we een grens overschreden die we niet mochten of
konden overschrijden? Zal Moeder – haar hardleerse kinderen – terecht
wijzen op een Bijbelse manier?
Industriële Revolutie
Als we naar de tijdsgeest kijken waar Malthus
leefde, bevinden we ons in de Industriële revolutie. Een gans nieuw tijdperk
was aangebroken en de bevolking groeide enorm. Met die groeiende bevolking, was
er ook groeiende armoede en sterfte. Er was niet voldoende voor iedereen.
Malthus was geen "believer" van de sociale hervorming. Hij zag ze als té optimistisch en gedoemd te mislukken. Hij pleit dan ook voor wat hij
noemt ‘moral restraint’, zonder voldoende middelen mochten ze geen gezin
stichten.
Wat hij toen als een bevolkingsexplosie benoemde,
is in deze tijden ‘peanuts’. Ondertussen zijn we met een gezellige 7 miljard op
deze wereldbol, en het aantal blijft stijgen. Daarbij verbleekt het 1 miljard
mensen rond 1800.
Zijn uitgangspunt was, dat deze ‘positive checks’ eigenlijk
onmenselijk waren. Hij streefde er dan ook naar om deze te voorkomen door de
populatie onder controle te houden.
Back to the future?
Terug naar deze tijdsgeest… Niets is ons te wild of
te gek, de technologie dendert vooruit en de mens probeert het bij te houden.
Onze energiebronnen raken uitgeput en we zijn wanhopig op zoek naar alternatieve
bronnen om onze levensstijl te kunnen behouden. Een globale economie, open landsgrenzen
in de EU, online shoppen over de volledige wereld,… De wereld is nu echt onze
buurt.
Op dit moment is er een mentaliteitswijziging bezig,
de klimaatmarsen laten de wereld niet onberoerd. Activisten zetten zich in op bewustwording
en preventie. Shop lokaal en wees zuinig. De mensen willen eigenlijk een stapje terug zetten, maar willen nog steeds vooruit gaan.
Maar niet iedereen is aan boord van
dit reddingsschip, heel wat invloedrijke mensen – denk maar aan Trump – labelen
de opwarming van de aarde als ‘fake news’. Ze persen en duwen tot Moeder de
laatste drup geeft.
Maar is deze mentaliteitswijziging niet gewoon te weinig,
te laat. Hebben we ondertussen het Malthusiaans plafond bereikt en wenkt de
catastrofe? Of zitten we al in de catastrofe?
Hoe ver is ver genoeg?
De sterftecijfers rijzen de pan uit, in ieder land
waar een sprake is van het Covid – 19 virus. Is dit te wijten aan het feit dat
we met te veel, op te weinig grond vertoeven? Of is dit omdat het virus gewoon
aan kracht wint?
“Blijf in uw kot”, zijn de ondertussen befaamde
woorden van mevrouw De Block. Maar wat als uw ‘kot’ een appartementsgebouw is
met honderden mensen, allemaal lekker dicht op elkaar gepakt? Hoe behoud je
social distancing op een beperkte oppervlakte?
Bijzonder of alledaags?
Ik merk dus dat ik mij steeds opnieuw afvraag - wanneer
ik de nieuwe sterftecijfers hoor -, of Malthus toch niet op het goede spoor
zat? Is deze pandemie een ‘once in a lifetime’ gebeurtenis, of heeft de natuur
er ondertussen stilletjes genoeg van? Zal dit de uitzondering zijn waarover we
onze kinderen en kleinkinderen vertellen, of zal dit binnenkort dagelijkse kost zijn?
Met een klein hartje en toch wel wat angstig, kijk
ik vooruit naar de toekomst.
Mijn dagboek
Vrijdag 13 maart 2020
Vandaag moet mijn man naar het ziekenhuis, hij moet dringend een denervatie ondergaan in zijn rug. Blijkbaar is vandaag de laatste dag dat niet - dringende ingrepen mogen uitgevoerd worden.
Enerzijds ben ik blij, aan de andere kant ongerust... Een ziekenhuis is nu niet de beste plek om te vertoeven. Bij aankomst hangt er een gespannen sfeer en de geur van ontsmettingsalcohol priemt door de lucht. De ingreep is goed verlopen, ik ben blij dat ik mijn man terug bij mij in huis heb, het voelt wat veiliger. 'S avonds krijg ik het nieuws in mijn mailbox, de eerste corona besmetting in AZ groeninge Kortrijk is een feit. Ik kijk bezorgd de kant van mijn man uit, hij ligt in een zalige slaap, dankzij de verdoving natuurlijk.
Woensdag 18 maart 2020
Maandag vierde mijn man zijn 29ste verjaardag, FEEST! Nee, helemaal geen feest... Niets gaan eten, niets gaan drinken. We zaten thuis wat verveeld in de zetel. Morgen (19 maart) is het mijn verjaardag, FEEST! Nee, wederom geen feest. De druk van de lockdown weegt zwaar op mij door tijdens deze momenten. Het voelt onnatuurlijk aan, we horen onze verjaardag te mogen vieren. Plots beslis ik dat ik er genoeg van heb, wij gaan picknicken! Ondanks de verstrengde maatregelen die op 14 maart werden doorgevoerd, beslis ik er mijn voeten aan te vegen.
We hebben van alles ingepakt en genoten van het zonnetje. Eens thuis voelde ik me toch wel wat schuldig en zelfs crimineel. Moest ik mij zo voelen? We hadden namelijk geen levende ziel gezien die dag...
Dinsdag 24 maart 2020
Vandaag krijg ik de sterfte - en besmettingscijfers onder mijn neus geduwd. 34 nieuwe overlijdens in 24 uur tijd. Dat maakt een totaal van 122 overlijdens in ons kleine Belgenlandje. Er zijn 1.859 patiënten opgenomen. Ook een forse stijging. De patiënten die op intensieve zorgen liggen zijn nu met 381, ook een stijging. Maar liefst 282 patiënten worden beademd... Terwijl ik de cijfers lees moet ik zelf naar adem happen. Enkele weken geleden was het nog een 'ver van mijn bed show', nu sterven er mensen aan een snel tempo. Ik hoor ze zeggen op het nieuws dat de aantallen nog fors zullen toenemen. Mijn gedachten dwalen af naar het rusthuis wat verderop, waar ik vroeger vrijwilligerswerk deed, zou iedereen daar wel oké zijn?
Vrijdag 27 maart 2020
Ik hoorde net op het nieuws dat de maatregelen die genomen zijn verlengd worden tot na de Paasvakantie. Verdomme! Ik wist dat het zou gebeuren, maar het hakt er toch in bij mij. Ik mis mijn vrijheid en - durf ik het zeggen - mijn rode wijn in mijn favoriete bar, Bar Filìa in Kortrijk. Ik tik mezelf op de vingers, op dit moment is er geen plaats voor mijn egoïstische gedachten. Heel wat mensen hebben het een pak moeilijker dan ik, ik moet mezelf vermannen! Toch betrap ik mezelf erop dat ik een lijstje in mijn hoofd maak met plaatsen waar ik meteen wil naartoe gaan eens dit voorbij is.
Bronnenlijst
Harley, R. (2003 - 2020). Malthusian Theory of
Population Growth: Definition & Overview. Opgehaald van study.com:
https://study.com/academy/lesson/malthusian-theory-of-population-growth-definition-lesson-quiz.html
Knack. (2019, januari
25). Klimaatmars Brussel: 'Kritische massa kan niet meer genegeerd worden'.
Opgehaald van knack.be: https://www.knack.be/nieuws/planet-earth/klimaatmars-brussel-kritische-massa-kan-niet-meer-genegeerd-worden/article-normal-1420699.html
MNM. (2020, maart 6). BLIJF
IN UW KOT - MAGGIE THE BLOCK FT. #GROTEPET IN THE CORONA-REMIX. Opgehaald
van youtube.com: https://www.youtube.com/watch?v=Idc2mkS-QLk
Ph.D., M. B. (2015,
september 11). Thomas Malthus' "Essay on Population".
Opgehaald van victorianweb.org:
http://www.victorianweb.org/economics/essay.html
Project, E. S. (1998). An
Essay on the Principle of Population. Opgehaald van esp.org:
http://www.esp.org/books/malthus/population/malthus.pdf
Vriese, G. d. (2020,
februari 10). Sporen van industriële revolutie terug te vinden in Himalaya.
Opgehaald van eoswetenschap.eu:
https://www.eoswetenschap.eu/geschiedenis/sporen-van-industriele-revolutie-terug-te-vinden-himalaya
Wikipedia. (2019,
december 26). Malthusiaans plafond. Opgehaald van wikipedia.org:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Malthusiaans_plafond
